Hamparsun'un kökenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, Ermeni kilise müziğinin yazılı kayıtlarının daha da eski olduğu bilinmektedir. Ermeni Kilisesi'nin kurucusu Aziz Gregoryan (Aziz Grigor Lusavoriç), 4. yüzyılda Ermeni kilise müziğini organize etmiş ve geliştirmiştir. Ancak, bu dönemde kullanılan nota yazım sistemi hakkında kesin bilgilere sahip değiliz.
Hamparsun sistemi, Ermeni kilise müziğinin karmaşık melodi yapılarını ve modlarını ifade etmek için tasarlanmıştır. Sistem, beş temel harfe dayanır (Ա, Բ, Գ, Դ, Ե) ve altı farklı mod kullanır. Bu sistemde notalar kırmızı ve siyah renklerle kodlanır; kırmızı notalar temel diziyi temsil ederken, siyah notalar modların karakteristik notalarını temsil eder.
Hamparsun nota yazım sistemi, Ermeni kilise müziğinin önemli bir parçası olarak Ortaçağ'dan günümüze kadar varlığını sürdürmüştür. Bu sistem, Ermeni kilise müziğinin kaydedilmesi, icrası ve korunması için kullanılmış ve Ermeni kültürünün müzikal mirasının önemli bir parçası olmuştur. Hamparsun sistemi, Grigor Narekatsi, Komitas, Gomidas Vartabed gibi Ermeni kilise müziği bestecileri ve müzikologlar tarafından da kullanılmıştır.
Hamparsun nota yazım sisteminin kapsamlı tarihi bilgisine dair kesin ayrıntılar oldukça sınırlıdır, çünkü bu sistem Ortaçağ dönemine dayanır ve tarih boyunca yazılı kayıtların eksikliği ve değişen koşullar nedeniyle belirsizlikler içerir. Ancak, sistem hakkında bilinenler ve tahmin edilenler şunlardır:
Kökenler: Hamparsun sisteminin kökenleri tam olarak bilinmemektedir. Ancak, Ermeni kilise müziğinin Ortaçağ döneminde geliştiği ve bu dönemde Hamparsun sisteminin de oluştuğu tahmin edilmektedir. Bu dönemde, Ermeni Kilisesi'nin klasik dönemine ve onun müzikal gelişimine odaklanılır. Bu sistem, Ermeni kilise müziğinin karmaşık modal yapısını ifade etmek için geliştirilmiş olabilir.
Evrim: Hamparsun sistemi zaman içinde evrim geçirmiş olabilir. İlk başlarda basit bir yapıya sahip olabilirken, zamanla gelişmiş ve karmaşıklaşmış olabilir. Ancak, bu süreç hakkında kesin bilgilere sahip değiliz.
Ermeni Kilise Müziği ile İlişkisi: Hamparsun nota yazım sistemi, Ermeni kilise müziğinin kaydedilmesi, icrası ve korunması için kullanılmıştır. Bu sistem, Ermeni kilise müziğinin derinlemesine anlaşılması ve iletilmesi için önemli bir araç olmuştur.
Kullanımı: Hamparsun sistemi, Ortaçağ'dan günümüze kadar Ermeni kilise müziği bestecileri ve müzikologlar tarafından kullanılmıştır. Bu sistem, Grigor Narekatsi, Komitas, Gomidas Vartabed gibi Ermeni kilise müziği uzmanları tarafından da kullanılmıştır.
Hamparsun nota yazım sisteminin detaylı tarihi bilgileri, genellikle Ermeni müzik tarihçileri ve araştırmacıları tarafından incelenir ve rapor edilir. Ancak, sistem hakkında kesin ve kapsamlı bilgilere sahip olmak zor olabilir çünkü yazılı kayıtlar sınırlıdır ve sistem zamanla değişiklik gösterebilir.
Hamparsun sistemi kullanarak tanınmış bazı müzisyenler: